Αρχικά η κετογονική δίαιτα ανακαλύφθηκε ως θεραπεία της επιληψίας, της ανθεκτικής στην φαρμακευτική αγωγή. Τα τελευταία χρόνια πολλές μελέτες έχουν δείξει  και άλλες πτυχές της κετογονικής δίαιτας ως θεραπεία σε διάφορες ασθένειες .

Η Κετογονική Δίαιτα έχει αποδειχτεί ότι δεν περιορίζεται μόνο στην απώλεια βάρους και λίπους αλλά έχει και έχει θεραπευτικές δράσεις σε διάφορες ασθένειες όπως, η νόσο Alzheimer, η αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση, ο αυτισμός, ο καρκίνος, οι ημικρανίες, τα εγκεφαλικά τραύματα, ο χρόνιος πόνος, η νόσος του Parkinson, οι διαταραχές του ύπνου, κ.α.

Η κετογονική δάιατα πρέπει να γίνεται με την καθογήση του ειδικού ιατρού διαιτολογού και αυτή να  προσαρμόζεται στις ατομικές ανάγκες του καθέ ασθενή.

Ας δούμε αναλυτικά που η Κετογονική Δίαιτα βοηθάει:

Η επιληψία είναι μια ασθένεια που προκαλεί επιληπτικές κρίσεις λόγω υπερβολικής εγκεφαλικής δραστηριότητας.

Τα αντισπασμωδικά φάρμακα είναι αποτελεσματικά για ορισμένα άτομα με επιληψία. Ωστόσο, άλλοι δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα ή δεν μπορούν να ανεχθούν τις παρενέργειές τους.

Η κετογονική δίαιτα έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των κρίσεων εώς και 50% σε πολλά παιδιά και ενήλικες με επιληψία που δεν ανταποκρίνονται καλά στη φαρμακευτική θεραπεία.

Το μεταβολικό σύνδρομο, που μερικές φορές αναφέρεται ως προδιαβήτης, χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη.

Η κετογονική δίαιτα μπορεί να βελτιώσει πολλά χαρακτηριστικά του μεταβολικού συνδρόμου. Οι βελτιώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν καλύτερες τιμές χοληστερόλης, καθώς και μειωμένο σάκχαρο και αρτηριακή πίεση.

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ορμονική δυσλειτουργία που συχνά οδηγεί σε ακανόνιστες περιόδους και στειρότητα.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη και πολλές γυναίκες με PCOS είναι παχύσαρκες και δυσκολεύονται να χάσουν βάρος. Οι γυναίκες με PCOS διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2.

Οι γυναίκες με PCOS που ακολουθούν μια κετογονική δίαιτα μπορεί να παρουσιάσουν απώλεια βάρους, μείωση των επιπέδων ινσουλίνης και βελτίωση της λειτουργίας των αναπαραγωγικών ορμονών.

Τα άτομα με διαβήτη συχνά βιώνουν εντυπωσιακές μειώσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα οταν ακολουθούνε κετογονική δίαιτα. Αυτό ισχύει και για τον διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τιμές επανέρχονται σε ένα φυσιολογικό εύρος και τα φάρμακα μπορούν να διακοπούν ή να μειωθούν.

Ο καρκίνος είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως.

Τα τελευταία χρόνια, μετά από πολλές έρευνες και ιατρικές μελέτες  έχει τεκμεηριωθεί ότι η  κετογονική δίαιτα μπορεί να βοηθήσει ορισμένους τύπους καρκίνου όταν χρησιμοποιείται μαζί με παραδοσιακές θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία και η χειρουργική επέμβαση τον ασθενή.

Να επισημάνουμε ότι το αυξημένο σάκχαρο στο αίμα, η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 συνδέονται με καρκίνο του μαστού και άλλους καρκίνους. Έτσι η κετογονικλη δίαιταπου περιορίζει ή μηδενίζει την ποσότητα των υδατανθράκων μειώνει αποτελεσματικά τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα και μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης όγκου.

Ένα από τα πιο αναγνωρισμένα οφέλη της κετογονικής δίαιτας είναι η μείωση του λίπους. Αυτό οφείλεται αρχικά στο σχεδιασμό της δίαιτας που στρέφει τον οργανισμό να χρησιμοποιεί ως κύριο καύσιμο το λίπος και όχι τον υδατάνθρακα.

Δευτερευόντως βοηθά στην μείωση της όρεξης με την ομαλοποίηση των ορμονών της πείνας όπως η γρελίνη (ghrelin) και η χολοκυστοκινίνη (cholecystokinin – CCK).

Η γρελίνη απελευθερώνεται από το στομάχι και το έντερο, με τα υψηλότερα επίπεδα να εμφανίζονται σε κατάσταση νηστείας. Μετά την κατανάλωση ενός γεύματος, τα επίπεδα γρελίνης μειώνονται ανάλογα με τα κυκλοφορούντα θρεπτικά συστατικά.
Τα επίπεδα γρελίνης επίσης αυξάνονται σημαντικά μετά την απώλεια βάρους, που είναι ο λόγος που τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να διατηρήσουμε το βάρος μας μετά από δίαιτα.

Η κέτωση βοηθά στην καταστολή της αύξησης της γρελίνης που παρατηρείται μετά την απώλεια βάρους. Μελέτες έδειξαν ότι η κετογονική δίαιτα οδηγεί σε μειωμένες ποσότητες κυκλοφορούσης γρελίνης και συνεπώς μειωμένο αίσθημα πείνας.

Εάν προσπαθήσουμε να εισέλθουμε σε κατάσταση κέτωσης και τα επίπεδα ινσουλίνης είναι αρκετά ψηλά, θα είναι σχεδόν αδύνατο. Η ινσουλίνη καταστέλλει την παραγωγή κετονών στο σώμα. Για να μπει κανείς σε κέτωση, τα επίπεδα ινσουλίνης πρέπει να είναι χαμηλά.

Χρόνια υψηλά επίπεδα ινσουλίνης και η διαταραγμένη σηματοδότηση ινκρετινών (μόρια που προέρχονται από έντερο) οδηγούν με την πάροδο του χρόνου σε αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό σημαίνει ότι στα κύτταρα υπάρχει δυσλειτουργία στο να μπει μέσα μια δεδομένη ποσότητα γλυκόζης και όλο και περισσότερη ινσουλίνη χρειάζεται για να συμβεί αυτό.
Το σημείο όπου το πάγκρεας δεν είναι πλέον σε θέση να παρέχει την απαιτούμενη ινσουλίνη και τα σάκχαρα αίματος νηστείας ξεπερνούν τα 120 mg/dL ή η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη A1c υπερβαίνει το 6,5%, είναι το σημείο που μιλάμε για διαβήτης τύπου-2. Με την κετογονική δίαιτα, οι ανάγκες σε ινσουλίνη μειώνονται και βελτιώνεται αποτελεσματικά ο διαβήτης τύπου-2.

Η κετογονική δίαιτα είναι εξαιρετικά επωφελής για την ομαλοποίηση της αντίστασης στην ινσουλίνης.

Οι υδατάνθρακες αυξάνουν τα επίπεδα ινσουλίνης περισσότερο από τις πρωτεΐνες και το λίπος. Όταν καταναλώνεται ένα γεύμα με υδατάνθρακες ταχείας απορρόφησης όπως ζυμαρικά, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αυξάνονται εκρηκτικά. Το πάγκρεας πρέπει να αντισταθμίσει με την έκκριση όλο και περισσότερης ινσουλίνης για την ομαλοποίηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αυτό κάνει το σώμα λιπογενές ώστε να ευνοεί την αποθήκευση λίπους περισσότερο από το κάψιμο λίπους.

Όταν οι υδατάνθρακες απουσιάζουν ή είναι ελάχιστοι, όπως συμβαίνει στην κετογονική δίαιτα, τα επίπεδα ινσουλίνης δεν χρειάζεται να ανέβουν ψηλά όσο θα χρειαζόταν εάν καταναλώναμε ένα γεύμα πλούσιο σε υδατάνθρακα ταχείας απορρόφησης.

Η κετογονική δίαιτα δεν εμποδίζει την παραγωγή ινσουλίνης εντελώς, αλλά απλά την μειώνει αρκετά για να επιτρέψει στο σώμα να παράγει κετόνες ενώ μπορεί ακόμα να εκπληρώσει τους άλλους κρίσιμους ρόλους της στον οργανισμό μας.

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) είναι μιακοινή πάθηση προκαλεί φούσκωμα, αέρια, πόνο στο στομάχι, δυσκοιλιότητα και διάρροια.

Ακολουθώντας πρόγραμμα κετογονικής δίαιτας που θα περιέχει μέτρια ή  υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και πολύ χαμηλούς υδατάνθρακες βοηθά στη θεραπεία των συμπτωμάτων του IBS.

Καθώς η παχυσαρκία γίνεται πιο διαδεδομένη στις εκβιομηχανισμένες χώρες, ο επιπολασμός των καρδιαγγειακών παθήσεων αυξάνεται σταθερά. Δίαιτες πλούσιες σε υδατάνθρακα, ειδικά με σάκχαρα εύκολα απορροφήσιμα όπως το αλεύρι, η ζάχαρη, συνδέονται με μηχανισμούς στην ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου, που συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της καρδιαγγειακής νόσου.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η κετογονική δίαιτα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην απώλεια λίπους, και κυρίως στο σπλαχνικό λίπος. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κετογονική δίαιτα μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική στη βελτίωση των βιολογικών δεικτών που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση των ασθενειών της καρδιάς και των αγγείων, όπως το σωματικό βάρος, το ποσοστό λίπους, η ομοιόσταση της γλυκόζης, η A1c και οι δείκτες λιπιδίων όπως LDL, HDL και τριγλυκερίδια.

Ένα εξιδεικευμένο πρόγραμμα κετογονικής διατροφής μέτριας ή υψηλή περιεκτικότητας σε λιπαρά προτείνεται από τους ειδικούς για την ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλες συστηματικές φλεγμονώδεις καταστάσεις. Η κετογονική δίαιτα έχει  αντιφλεγμονώδεις δράσεις και  μπορεί να μειώσει τον πόνο στις αρθρώσεις, το πρήξιμο, ακόμη και την κούραση.

Η μετάβαση από τη γλυκόζη στις κετόνες για να τροφοδοτηθεί ο εγκέφαλος είναι η βασική σκέψη στο γιατί η κετογονική δίαιτα έχει τόσα πολλά νευρολογικά οφέλη. Πολλές περιπτωσιακές μελέτες δείχνουν ότι η κετογονική δίαιτα μπορεί να βοηθήσει στις διαταραχές της διάθεσης όπως η διπολική διαταραχή, το άγχος και η κατάθλιψη.
Ο πρωταρχικός μηχανισμός που υποστηρίζεται από αυτές τις παρατηρήσεις είναι ότι ο εγκέφαλος βελτιώνει την γενική οξειδοαναγωγική του κατάσταση όταν βρίσκεται σε κέτωση. Ο τρόπος με τον οποίο παράγονται ελεύθερες ρίζες όταν μεταβολίζονται κετόνες, καθώς και η αντιφλεγμονώδης δράση τους, είναι πιθανοί μηχανισμοί που εξηγούν το φαινομενικά, ευεργετικό αποτέλεσμα της κέτωσης, στις διαταραχές της διάθεσης.

Η ενέργεια για το σώμα παρέχεται με τη μορφή του ΑΤΡ από την διάσπαση των τροφών. Το ATP είναι το ενεργειακό νόμισμα του κυττάρου και παράγεται κυρίως από τα μιτοχόνδρια.

Ο εγκέφαλος έχει μια ασυνήθιστα υψηλή ανάγκη για γλυκόζη σε σύγκριση με άλλους ιστούς. Περιοχές του σώματος που χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες ATP για να λειτουργήσουν, έχουν περισσότερα μιτοχόνδρια για να παρέχουν αυτή την ενέργεια, αξιόπιστα.
Εάν ο αριθμός των μιτοχονδρίων είναι επαρκής και η λειτουργική τους απόδοση ικανοποιητική, υπάρχει περισσότερη ενέργεια στον εγκέφαλο για να καλύψει τις υψηλές απαιτήσεις του.

Η νηστεία στην γλυκόζη που προκαλείτε μέσω της κετογονικής δίαιτας είναι ένας τρόπος να αυξήσουμε την βιογένεση των μιτοχονδρίων, δηλαδή την παραγωγή νέων μιτοχονδρίων. Η έλλειψη γλυκόζη βοηθά επίσης να προστατεύσουμε τον εγκέφαλο αλλά και άλλους ιστούς από την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, συσσώρευση τοξικών ουσιών από τον φυσιολογικό μεταβολισμό και την χρόνια φλεγμονή που προέρχεται αναπόφευκτα από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η ρύπανση.

Η κετογονική δίαιτα μειώνει επίσης το οξειδωτικό στρες, που είναι ο κύριος παράγοντας της μιτοχονδριακής βλάβης.

Ο εγκέφαλος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα μιτοχόνδρια και για αυτό είναι συχνά και ο πρώτος που δείχνει αυτά τα σημάδια. Σε σύγκριση με το μεταβολισμό της γλυκόζης, οι κετόνες παράγουν χαμηλότερα επίπεδα οξειδωτικού στρες, το οποίο σημαίνει δυνητικά λιγότερη φλεγμονή, καλύτερη απόδοση ενέργειας, και βελτιώσεις στη γνωστική λειτουργία.

Η μεταβολική ευελιξία είναι η ικανότητα του σώματος να αλλάζει μεταξύ της καύσης υδατάνθρακα και της καύσης λίπους ή διαφορετικά η ικανότητα να ταιριάζει την οξείδωση του καυσίμου με τη διαθεσιμότητα του καυσίμου.
Μεταβολική ευελιξία σημαίνει ότι το σώμα μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικές πηγές καυσίμου για να εκτελέσει τις διάφορες δραστηριότητες του. Τα μιτοχόνδρια είναι οι δομές που τελικά μετατρέπουν τα περισσότερα μόρια που προέρχονται από τρόφιμα σε χρήσιμη ενέργεια (ATP). Η μεταβολική δυσκαμψία υποδηλώνει ένα ζήτημα μιτοχονδριακής δυσλειτουργίας.

Η μεταβολική ανελαστικότητα μπορεί να προκληθεί από αιτίες όπως:

Δυσλειτουργικά Μιτοχόνδρια
Τα μιτοχόνδρια που δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε, παράγουν λιγότερη ενέργεια από τα υγιή μιτοχόνδρια. Εάν τα επίπεδα οξειδωτικού στρες είναι υψηλά, αυτό μειώνει το ρυθμό και την ικανότητα με την οποία μπορούν να παράγουν ενέργεια.
Λίγα μιτοχόνδρια σε αριθμό
Καθώς η ενέργεια παράγεται κυρίως από τα μιτοχόνδρια, εάν είναι πολύ λίγα, περιορίζουν σημαντικά την ποσότητα ενέργειας που παράγεται και καθιστούν τη μετάβαση από την καύση υδατάνθρακα σε καύση λίπους πολύ δύσκολη.
Αντίσταση στην ινσουλίνη
Η ευαισθησία και η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι φυσιολογικές απαντήσεις που ρυθμίζουν πόση ενέργεια λαμβάνει ένα κύτταρο. Αυτό επιτρέπει στο σώμα να εξασφαλίσει ότι δεν υποβιβάζει ή υπερφορτώνει ενεργειακά τα κύτταρα.

Το πρόβλημα δημιουργείτε όταν η αντίσταση στην ινσουλίνη ενεργοποιείται συνεχώς εξαιτίας επιβλαβών περιβαλλοντικών παραγόντων π.χ. από σάκχαρα ταχείας απορρόφησης, μη ρυθμιζόμενους κιρκαδικούς ρυθμούς, ατμοσφαιρική ρύπανση κ.α.

Όταν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη, το σώμα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να κάψει τα υπερβολικά αποθέματα λίπους και να τα χρησιμοποιεί για καύσιμα, καθιστώντας δύσκολη την εναλλαγή καύσης λίπους και καύσης υδατάνθρακα.

Η κετογονική δίαιτα, συμβάλλει στη βελτίωση της μεταβολικής ευελιξίας μέσω πολλών από τους προαναφερθέντες μηχανισμούς. Βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειώνει το οξειδωτικό στρες και βελτιώνει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων.

Η νόσος του Πάρκινσον (PD) είναι μια διαταραχή του νευρικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα του μορίου σηματοδότησης ντοπαμίνη.

Η έλλειψη ντοπαμίνης προκαλεί πολλά συμπτώματα, όπως τρόμο, διαταραχή της στάσης του σώματος, δυσκαμψία και δυσκολία στο περπάτημα και τη γραφή.

Λόγω της δράσης  της κετογονικής δίαιτας στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, διερευνάται ως πιθανή συμπληρωματική θεραπεία για την PD.

Το σύνδρομο ανεπάρκειας του μεταφορέα γλυκόζης 1 (GLUT1), είναι μια σπάνια γενετική διαταραχή, περιλαμβάνει ανεπάρκεια μιας ειδικής πρωτεΐνης που βοηθά στη μεταφορά του σακχάρου του αίματος στον εγκέφαλο.

Τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν λίγο μετά τη γέννηση και περιλαμβάνουν αναπτυξιακή καθυστέρηση, δυσκολία στην κίνηση και μερικές φορές επιληπτικές κρίσεις.

Σε αντίθεση με τη γλυκόζη, οι κετόνες δεν απαιτούν αυτή την πρωτεΐνη για να περάσει από το αίμα στον εγκέφαλο. Επομένως, η κετογονική δίαιτα μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική πηγή καυσίμου που μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά ο εγκέφαλος αυτών των παιδιών.

Πράγματι, η θεραπεία με κετογονική δίαιτα φαίνεται να βελτιώνει αρκετά συμπτώματα της διαταραχής. Οι ερευνητές αναφέρουν μειωμένη συχνότητα κρίσεων και βελτίωση του μυϊκού συντονισμού, της εγρήγορσης και της συγκέντρωσης σε παιδιά που ακολουθούν κετογονική δίαιτα.

Η τραυματική εγκεφαλική βλάβη (ΤΒΙ) συνήθως προκύπτει από ένα χτύπημα στο κεφάλι, ένα τροχαίο ατύχημα ή μια πτώση κατά την οποία το κεφάλι χτυπά στο έδαφος.

Μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη σωματική λειτουργία, τη μνήμη και την προσωπικότητα. Σε αντίθεση με τα κύτταρα στα περισσότερα άλλα όργανα, τα τραυματισμένα εγκεφαλικά κύτταρα συχνά ανακάμπτουν πολύ λίγο, έως καθόλου.

Επειδή η ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί ζάχαρη μετά από τραύμα στο κεφάλι είναι μειωμένη, ερευνητές πιστεύουν ότι η κετογονική δίαιτα μπορεί να ωφελήσει τα άτομα με TBI.